Met onder andere vastgoedrecht, bouwrecht, huurrecht en omgevingsrecht als specialismen, telt advocatenkantoor Legaltree momenteel 33 partners – and counting. Wie denkt dat er in de kantoren in Leiden, Amsterdam en Rotterdam ook tientallen juniors, stagiairs en medewerkers rondlopen, komt bedrogen uit. De overhead is minimaal, want alle advocaten runnen als het ware hun eigen praktijk. Ondernemend, slagvaardig, efficiënt en waar wenselijk intensief samenwerkend met andere partners. Naast de prijs/kwaliteitverhouding van de dienstverlening, waarderen hun cliënten het vooral dat ze maar één aanspreekpunt hebben.
Gespecialiseerd in commercieel huurrecht, werd Cathelijne Otte begin september de 33e partner van Legaltree. En het vijfde lid van het ‘vastgoedteam’, dat verder bestaat uit Mark Lim (gespecialiseerd in civiel bouwrecht), Karien Lagrouw (omgevingsrecht), Christine van den Berg (vastgoedrecht, civiel bouwrecht en huurrecht) en Willemijn Lever (huurrecht en vastgoedrecht).
Met alle andere Legaltree-partners hebben de vastgoedteam-leden gemeen dat ze minimaal tien jaar ervaring bij advocatenkantoren in de top van de Nederlandse markt hadden toen ze de overstap waagden. ‘Na ruim vijftien jaar op grote kantoren was ik toe aan meer autonomie,’ licht Otte haar overstap toe. ‘Bij Legaltree kan ik mijn praktijk op mijn eigen manier inrichten, cliënten meer maatwerk bieden en meer voldoening uit mijn werk halen.’
Lagrouw knikt. Als 32e Legaltree-partner ging ze Otte vijf maanden eerder voor, na twaalf jaar als bestuursrechtexpert te hebben gewerkt bij grote kantoren. Net als Lim, Van den Berg en Lever heeft ze nog geen seconde spijt gehad van de carrièremove. ‘Ik kan mijn praktijk bij Legaltree zelfstandig en op mijn eigen manier inrichten en heb tegelijkertijd alle voordelen van een professioneel kantoor, met collega-partners op een groot aantal rechtsgebieden.’
Hoewel het vrijdag de dertiende is, hangt rond de grote tafel in de keuken van het statige kantoor van Legaltree aan het Rapenburg in Leiden bepaald geen sombere stemming. Het weekend staat voor de deur en in opdracht van onder andere bouwbedrijven, projectontwikkelaars, beleggers en gemeenten en waterschappen hebben Otte, Lagrouw, Lim, Van den Berg en Lever weer een week lang intensief geadviseerd, onderhandeld en geprocedeerd. ‘Voor ik hier kwam werken kende ik via zaken al een aantal Legaltree-partners,’ vertelt Otte. ‘Ik was onder de indruk van de hoge kwaliteit die zij leverden. Inmiddels snap ik ook waar die hoge kwaliteit vandaan komt, want als partner werk ik nu ook op de Legaltree-manier.’
Van den Berg: ‘Quality is personal. Sinds de start van het kantoor in 2008 vat die slogan het heel goed samen. Cliënten krijgen echt maatwerk, in de vorm van honderd procent partneraandacht.’
Lim: ‘What you see is what you get. Vanaf het moment dat een cliënt een opdracht bij mij neerlegt, zoals de vertragingsclaim waar ik nu onder andere mee bezig ben, heeft hij alleen met mij te maken. Ik ben zijn aanspreekpunt, hij kan me altijd bellen, er zitten geen secretaresses of stagiaires tussen.’
Lever: ‘De oprichters van Legaltree waren zelf ook afkomstig van grote Zuidas-kantoren en dachten: het kan anders. Persoonlijker en klantgerichter.’
Lever: ‘Ja, als je partner wordt bij een Zuidas-kantoor ben je binnen de kortste keren een deel van je tijd met randzaken bezig. Managen bijvoorbeeld en nieuwe zaken binnenhalen. Bij Legaltree heb je die ballast niet. Je deelt zelf je tijd in en kan 24/7 doen wat je als advocaat het liefste doet: je kennis en ervaring optimaal ten dienste stellen van cliënten.’
Van den Berg: ‘Waarbij het een groot voordeel is dat je er nooit alleen voor staat. Bij complexe zaken waarbij verschillende praktijkgebieden als bouwrecht, vastgoedrecht en huurrecht elkaar raken, zoals bij de ontwikkeling van een nieuw winkelcentrum, kun je een beroep doen op de kennis en expertise van de andere partners binnen het vastgoedteam en werk je samen.’
Otte: ‘Ik merk nu al dat de Legaltree-manier van werken meer voldoening oplevert. Het gaat niet alleen om de dossiers, maar ook om de mensen erachter. Je ontwikkelt een veel hechtere verstandhouding met je cliënten en kan hen daardoor ook steeds beter adviseren.’
Lim: ‘Klopt. Je wordt een ‘trusted advisor’ van ze.’
Lim: ‘Er is nog nooit een partner teruggekeerd naar een groot kantoor. Het is wel een paar keer voorgekomen dat iemand de advocatuur verliet, bijvoorbeeld om rechter of docent te worden.’
Lever: ‘Advocaat zijn bij Legaltree is in alle opzichten een verademing, ook omdat er veel tijd en energie wordt gestoken in de kennisontwikkeling van de partners én de onderlinge band. Om de twee à drie weken is er bijvoorbeeld een gezamenlijke bijeenkomst waar eerst een juridisch inhoudelijk onderwerp centraal staat, en we vervolgens met z’n allen uitgebreid gaan lunchen. Dat is naast nuttig ook altijd heel gezellig, net als de andere activiteiten trouwens, zoals de partnerweekends.’
Lagrouw: ‘Dat je elkaar ook op die manier goed leert kennen, betaalt zich uit als je intensief samenwerkt binnen een dossier, wat regelmatig voorkomt.’
Lever: ‘Gespecialiseerd in huurrecht en vastgoedrecht, heb ik naast gemeenten en waterschappen ook vastgoedbeleggers en woningcorporaties als cliënt. Transformatorstations op gemeentegrond is een actueel onderwerp. Maar sinds 1 juli heb ik mijn handen ook vol aan zaken die voortvloeien uit de inwerkingtreding van nieuwe huurwetgeving zoals de Wet betaalbare huur.’
Otte: ‘Met een brede commerciële huurrecht praktijk, sta ik binnen de zakelijke markt zowel verhuurders als huurders bij van allerlei typen huurobjecten zoals woningen, zorgvastgoed, distributiecentra, winkels, restaurants, hotels of kantoorruimte. Dat kan adviserend zijn of procederend. Voor woningbeleggers is het een turbulente tijd, ze kloppen vaak bij me aan, onder andere met vragen over indexering of de nieuwe huurwetgeving. Hotelontwikkelingen vind ik trouwens bijzonder interessant, als advocaat ben ik graag betrokken bij transacties op dat gebied. Maar ook binnen vastgoedtransacties heb ik veel ervaring, zoals met sale and lease backconstructies en triple net leases.’
Lim: ‘Mijn specialisme is het civiel bouwrecht. Naast procederen stroomlijn ik bijvoorbeeld projecten in de B&U en de GWW, maar ook de ontwikkeling van gebouwen door de onderliggende aannemingsovereenkomsten op te stellen. Christine en ik verzorgen ook cursussen op het gebied van civiel bouwrecht. Waar ik me helemaal in kan vastbijten zijn complexe dossiers over vertragingsclaims. Ik werk het meest in opdracht van bouwbedrijven, die mij overigens ook weten te vinden voor aanbestedingsrechtelijke vragen.’
Van den Berg: ‘Anders dan Mark ben ik behalve in civiel bouwrecht ook gespecialiseerd in het huurrecht en werk ik daarnaast ook veel in opdracht van gemeentelijke grondbedrijven en woningcorporaties. De laatste jaren zijn ook begraafplaatsen uitgegroeid tot een specialisme: door de klimaatverandering stijgt het grondwaterpeil, wat door onder meer verzakkingen tot veel problemen bij exploitanten van begraafplaatsen leidt.’
Lim: ‘Omdat onze specialismen elkaar goed aanvullen, werken Christine en ik zeker bij grote dossiers en ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld een winkelcentrum, ook regelmatig samen.’
Lagrouw: ‘Om het hiervoor al even genoemde voorbeeld van de ontwikkeling van een nieuw winkelcentrum even door te trekken: om dat mogelijk te maken heb je een omgevingsplan of omgevingsvergunning nodig waarin het nieuwe winkelcentrum is opgenomen. Als omgevingsrechtexpert kan ik dat verzorgen. Ik werk onder andere voor projectontwikkelaars, aannemers en beleggers, waarbij ik dan samen met de juristen en planologen van de gemeente werk aan het omgevingsplan of de omgevingsvergunning. De kunst daarbij is om het omgevingsplan zo op te stellen dat er zo weinig mogelijk bezwaren tegen worden ingediend. Met de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) ben ik trouwens ook behoorlijk druk. Die wet kan tot grote vertragingen leiden.’
Tot slot: zit Legaltree wat het aantal partners betreft aan z’n limiet? Lever: ‘Nee, om richting cliënten de continuïteit te waarborgen streven we ernaar om op ieder praktijkgebied drie specialisten in huis te hebben. Op het gebied van Aanbestedingsrecht, Omgevingsrecht, Mededingingsrecht en Corporate Finance kunnen we bijvoorbeeld nog versterking gebruiken.’ Lim: ‘Het aantal partners moet niet te groot worden. Maar zolang als dat aantal nog past bij de identiteit, werkwijze en cultuur van Legaltree, is er nog ruimte voor groei.’
VOORAL BEZIG MET:
Vastgoedrecht in brede zin met de nadruk op huur, bouw en projectontwikkeling. Het streven is om samen met en voor de klant mooie resultaten te behalen
WIL BEREIKEN:
Om een nog gelukkiger mens te worden die wat betekent voor de medemens
LEUKSTE COLLEGA:
Ik kan niet kiezen
ONMISBAAR:
Mijn zoons
GOEDE VOORNEMENS:
Eens wat vaker een lekker weekend weg
Eens wat vaker “nee” zeggen, maar niet tegen mijn cliënten
VRIJE TIJD:
Is spaarzaam maar oh zo belangrijk
Zakelijke terugblik 2024
WELK CIJFER GEEF JE 2024:
Een dikke 8 en dan hebben we nog een fantastisch klein half jaar te gaan dus het kan nog beter worden
MOOISTE MOMENT:
Onderhandelingen die muurvast zaten om weten te buigen in een voor beide partijen mooie deal
BESTE ZAKELIJKE BIJEENKOMST:
Onze eigen Legaltree-bijeenkomsten met cliënten
Persoonlijke terugblik 2024
SPORTIEVE HOOGTEPUNT:
4 uur per week sporten terwijl ik altijd iedereen die dat deed voor “gek” verklaarde
Zakelijke vooruitblik voor 2025
WAT IS JE PLAN VOOR 2025:
Misschien iets minder “in control” proberen te zijn. Ik hou graag de touwtjes in handen en soms kan het ook wel eens een “onsje” minder
WAAR ZIE JE HET MEEST TEGENOP:
Nog geen idee en dat wil ik graag zo houden. Dat zien we tegen die tijd wel
WAT IS JE GROOTSTE UITDAGING:
Om iets minder “in control” te zijn
Persoonlijke vooruitblik voor 2025
WAAR GA JE MEER TIJD AAN BESTEDEN:
Daar moet ik nog eens even rustig over nadenken. In ieder geval nog meer leuke dingen doen met mijn kinderen, hardlopen en wandelen
‘CLIËNTEN VAN LEGALTREE KRIJGEN ECHT MAATWERK, IN DE VORM VAN HONDERD PROCENT PARTNERAANDACHT’
VOORAL BEZIG MET:
Het civiele bouwrecht; vertragingsschade claims
WIL BEREIKEN:
Het kunnen blijven behandelen van mooie complexe bouwrechtelijke zaken en een opleiding tot legal mediator volgen
OVER TIEN JAAR:
Zojuist mijn tienjarig jubileum bij Legaltree gevierd. Over tien jaar zou ik dat wel weer willen doen
Zakelijke terugblik 2024
WELK CIJFER GEEF JE 2024:
Een dikke 8
DE BELANGRIJKSTE LES WAS:
Dat ondanks de verschenen artikelen en uitspraken het bouwrechtelijke onderwerp ‘samenloop van vertragingsoorzaken’ nog altijd een heet hangijzer is
MOOISTE MOMENT:
Onze bruiloft. Al het zakelijke komt daarna
BESTE ZET:
Het aantrekken van twee zeer deskundige en fijne vastgoedcollega’s
MOOISTE DEAL:
De transactie van een hangar op Schiphol met twee kantoorgenoten
BESTE ZAKELIJKE BIJEENKOMST:
De altijd gezellige en interessante netwerkbijeenkomsten van de Redov (Rijn en Duin Onroerend goed Vereniging)
LEUKSTE SPONTANE ONTMOETING:
Met oud-kantoorgenoten op een bijeenkomst van de Dutch Arbitration Association bij CMS in Amsterdam
AAN WIE GEËRGERD:
Advocaten die zich compleet vereenzelvigen met hun cliënten en daardoor niet meer in staat zijn de zaak van een afstandje te bekijken
BESTE SPEECH:
Van mijn ouders op onze bruiloft. Heel persoonlijk en uit het hart
BESTE ZAKENBOEK:
Emotiemanagement van George Smits, een goed en zeer bruikbaar inzicht in het functioneren van de bovenkamer van de mens
HET MEEST GELEERD VAN:
Kantoorgenoten. Iedere samenwerking en in welk dossier ook, geeft mij weer nieuwe inzichten
VAKANTIE:
Onze huwelijksreis door Indonesië
LEUKSTE DINER:
Etentje met mijn vrouw bij De Moerbei in Warmond. Een echte aanrader!
Zakelijke vooruitblik voor 2025
WAT IS JE PLAN VOOR 2025:
Uitbreiding van ons vastgoedteam met een partner bouwrecht/aanbestedingsrecht en een bouwrechtelijk artikel/uitgebreide annotatie schrijven over de samenloop van vertragingsoorzaken in de bouw
WAT GA JE ANDERS DOEN DAN IN 2024:
Meer verdiepen in de recente (technische) ontwikkelingen in de bouw door de Cobouw (dé krant voor de bouw) daadwerkelijk te lezen en niet alleen te koppensnellen
‘ZOLANG HET AANTAL PARTNERS PAST BIJ DE IDENTITEIT, WERKWIJZE EN CULTUUR VAN LEGALTREE, IS ER NOG RUIMTE VOOR GROEI’
VOORAL BEZIG MET:
Commercieel huurrecht
WIL BEREIKEN:
Een fijne zelfstandige commerciële brede huurrechtpraktijk, zowel adviserend als procederend, met een leuke mix van zakelijke (internationale) cliënten op het gebied van zowel kantoor- en bedrijfsruimte als woonruimte, en een leuke en nuttige samenwerking met collega’s op andere rechtsgebieden
Zakelijke terugblik 2024
BESTE ZET:
Mijn overstap naar Legaltree
GROOTSTE IRRITATIE:
Dat de Wet Betaalbare Huur toch werd aangenomen, ondanks de vele goed gemotiveerde bezwaren daartegen vanuit de vastgoedsector, welke bezwaren nu helaas realiteit worden
VAKANTIE:
Rondreis Griekenland met mijn gezin; gave mix van cultuur, natuur, actief zijn en natuurlijk: ontspanning
WAT GA JE ANDERS DOEN DAN IN 2024:
Flexibeler werken en de vrijheid hebben mijn praktijk te voeren en verder vorm te geven zoals ik dat wil, en samenwerken met de andere partners binnen Legaltree
‘JE ONTWIKKELT EEN VEEL HECHTERE VERSTANDHOUDING METJE CLIËNTEN EN KAN HEN DAARDOOR OOK STEEDS BETER ADVISEREN’
VOORAL BEZIG MET:
Bestuursrecht en omgevingsrecht
WIL BEREIKEN:
Expertise verder uitbouwen
OVER TIEN JAAR:
Ben ik nog steeds blij aan het werk als advocaat
Zakelijke terugblik 2024
WELK CIJFER GEEF JE 2024:
8
DE BELANGRIJKSTE LES WAS:
Geloof in je eigen kracht
MOOISTE MOMENT:
Iedere gewonnen zaak
BESTE ZET:
Eigen baas worden
Persoonlijke terugblik 2024
SPORTIEVE HOOGTEPUNT:
Coast to coast hike
VAKANTIE:
Zwitserland (Val Sinestra)
Zakelijke vooruitblik voor 2025
WAT IS JE PLAN VOOR 2025:
Veel zaken samen behandelen met mijn nieuwe collega’s van het vastgoedteam
WAT IS JE GROOTSTE UITDAGING:
Bijhouden van alle ontwikkelingen in het omgevingsrecht
‘IK KAN MIJN PRAKTIJK BIJ LEGALTREE OP MIJN EIGEN MANIER INRICHTEN EN HEB TEGELIJKERTIJD ALLE VOORDELEN VAN EEN PROFESSIONEEL KANTOOR’
VOORAL BEZIG MET:
Huur- en vastgoedrecht in voornamelijk overheidspraktijk
WIL BEREIKEN:
Geen wensen. Ben helemaal tevreden zoals het nu is. Dit vasthouden
OVER TIEN JAAR:
Nog steeds tevreden zoals het nu is
HET KANTOORMOMENT VAN DE DAG:
Lunch tijdens de Legaltree-bijeenkomsten (met goed eten en lekkere wijnen)
LEUKSTE COLLEGA:
Allemaal “leuk en goed”
BUITEN DE DEUR NAAR:
Het hockeyveld of de sportschool
EEN DEAL MET/OVER:
Plaatsing transformatorstations op gemeentegrond/kosten bij verplaatsing (gewenst)
UITKIJKEN NAAR:
Wintersportvakantie met gezin en met kantoor
NIET VERGETEN:
Genieten van kleine dingen!
ONMISBAAR:
Mijn mega-computerscherm
Zakelijke terugblik 2024
MOOISTE DEAL:
Einde langlopend geschil voor woonbooteigenaren
BESTE ZAKELIJKE BIJEENKOMST:
Legaltree-bijeenkomsten
OPVALLENDSTE NIEUWS:
Verkoop-hausse huurwoningen onder (particuliere) vastgoedbeleggers
Persoonlijke terugblik 2024
SPORTIEVE HOOGTEPUNT:
Beklimming/afdaling Rinjani vulkaan Lombok
WELKE FILM MAAKTE INDRUK:
Indiana Jones in het Concertgebouw Amsterdam
AFSCHEID:
Oma Fiep (laatste oma die 101 is geworden)
SPORTMAATJE:
Mijn twee zusjes die ook in hetzelfde hockeyteam zitten
AFZIEN:
Die beklimming/afdaling van de Rinjani-vulkaan Lombok
Zakelijke vooruitblik voor 2025
WAT IS JE PLAN VOOR 2025:
Vooral zo doorgaan, meer focus op huurrecht woonruimte voor met name verhuurders
WAT IS JE GROOTSTE UITDAGING:
Leuke trainingen Huurrecht Woonruimte verzorgen voor (met name) vastgoedbeleggers via FOI/Lindenhaeghe
‘DE OPRICHTERS VAN LEGALTREE DACHTEN: HET KAN ANDERS. PERSOONLIJKER EN KLANTGERICHTER’