Een echt Tilburgs familiebedrijf, al 114 jaar actief in de stad en inmiddels allang uitgegroeid van de pure aannemerij naar een allround bouwpartner die letterlijk van alle markten thuis is. Als landelijk opererend bouwbedrijf is Remmers Bouwgroep dan ook zeker nog zeer verknocht én zeer actief in hometown Tilburg. Commercieel manager Ontwikkeling Stefan Haaksman en bedrijfsleider Wonen & Zorg Coen Kuijstermans vertellen hoe het bedrijf in al die jaren is meegegroeid met de stad. De ambities van de stad, die stevig inzet op woningbouw, onderschrijven ze dan ook volkomen. ‘De stad is enorm in beweging dankzij een actief college van B&W dat echt knopen weet door te hakken. De Tilburgse bouwbedrijven staan te popelen om daar een steentje aan bij te dragen.’
Remmers richt zich voornamelijk op complexe binnenstedelijke projecten met een substantiële omvang. Bijvoorbeeld de realisatie van het project Fabriekskwartier in de Piushaven met 120 appartementen en het project C-PUNT (55 woningen) waar het bedrijf momenteel de tanden in zet. Daarnaast zijn nog eens 150 woningen in voorbereiding in de bruisende Spoorzone. De Piushaven is een ook mooi voorbeeld van transformatie, waarbij een oude industriehaven wordt herontwikkeld naar een aantrekkelijke boulevard, waar wonen, ontspanning en werken bij elkaar komt. Coen Kuijstermans: ‘We willen als bedrijf weer dichter bij huis de woningbouwprojecten op zoeken. Daarmee kunnen we zo vroeg mogelijk de verbinding aangaan met opdrachtgevers, stakeholders en partners, en dan het liefst in een bouwteam of vanuit een één op-één ontwikkeling. Samenwerking is de sleutel tot het succes voor grotere, complexe binnenstedelijke projecten. Het Fabriekskwartier is echt onderscheidend, een architectonisch vooruitstrevend project. Maar ook bouwmethodisch is het een interessante opgave: we zijn nu bezig met een toren van 15 verdiepingen die geheel steigerloos en deels prefab gebouwd gaat worden.’
Project Fabriekskwartier
Voor Tilburg is het van groot belang dat er snel veel woningen bij komen. De stad is allang niet meer de industriële arbeidersstad van weleer en trekt naast nieuwe bedrijvigheid ook nieuwe groepen bewoners aan. Stefan Haaksman: ‘Het is echt fantastisch dat het college hier zo sterk het voortouw neemt. Wij willen daar zeker ook ons aandeel in nemen. We hebben altijd goed samengewerkt met gemeente, woningcorporaties en de collega-bouwers in de stad.’ Coen vult aan: ‘We zijn de afgelopen twee jaar echt stappen gaan zetten, zowel naar de corporaties als naar de koopmarkt. Die verbinding opzoeken gaat super goed. Kijk, wij zien ook wel de uitdaging, dat we hier met drie grote, kwalitatieve bouwers zijn en dat de arbeidsmarkt dus best lastig is. Daar worstelen we alle drie mee. We zoeken elkaar daarin op om juist de samenwerking aan te gaan. Zodat je meer continuïteit creëert en daarmee pieken én dalen kunt opvangen.’
Project C-Punt
Naast de Piushaven is Remmers met de bouw van 55 appartementen actief in de Reeshof voor corporatie WonenBreburg en samen met SDK Vastgoed in het gebied van de Westermarkt in Tilburg-West, waar 700 woningen versneld gaan worden gerealiseerd. Onderdeel hiervan is het Kenniskwartier, gelinkt aan de Tilburgse universiteit. Stefan: ‘Het is belangrijk voor de stad om de studenten ook vast te houden. Dat betekent zorgen voor woningen en het aantrekken van voorzieningen en nieuwe typen bedrijven. Eigenlijk om de stad in zijn geheel aantrekkelijker te maken. Dat is een tendens die de afgelopen 15 jaar zeker is ingezet. Brabantse steden als Breda en Den Bosch hebben al van nature een hele andere sfeer. Een soort gezellige stedelijkheid vanuit de historie. In Tilburg maken we daar nu ook stappen in. Een goede ontwikkeling, ook voor Tilburg, is ASML in Eindhoven, dat natuurlijk enorm booming is. Eindhoven is onder meer met een treinverbinding heel dichtbij, het is dus zeker interessant om in Tilburg te zorgen voor geschikte woonruimte voor de expats van ASML. Dat kan een kans zijn voor Tilburg.’
‘DE CORPORATIES RAKEN FLINK OP STOOM MET DE WONINGPRODUCTIE’
Wat de vastgoedmarkt in Tilburg betreft, zijn het vooral de corporaties die flink op stoom raken met hun woningbouwproductie. Coen: ‘Die moeten en willen echt wel gas geven. Tegelijkertijd worden ze enorm belemmerd in de bestuurlijke regelgeving. Dat is een dynamiek die breder zit in heel Nederland. Het is soms onvoorstelbaar hoeveel tijd de procedures met zich meebrengen. Wij ondervinden daar ook veel last van. Trajecten raken vertraagd of blijven op de kast liggen wachten.’ Stefan: ‘Deels komt dat door capaciteitsgebrek bij gemeenten. Maar ook doordat er steeds meer specifieke eisen bij lijken te komen. Een stapeling van wensen als duurzaamheid en circulariteit. Natuurlijk zijn dat zeker belangrijke aandachtspunten, maar ik zie nu gebeuren dat bouwbedrijven niet altijd voldoende mensen hebben om zo’n project tot uitvoering te kunnen brengen. Betaalbaarheid is daarbij uiteraard ook een probleem, zeker in de binnenstedelijke omgevingen.’
Het is kortom nog best een opgave om een goed product zoals een betaalbare starterswoning te realiseren. Coen: ‘Het lijkt alsof we met z’n allen het wiel weer opnieuw aan het uitvinden zijn. Wat is dan zo’n woning en wat is de verhouding betaalbaarheid en kwaliteit? Natuurlijk is elke markt en elke situatie weer anders, het is steeds weer op zoek naar wat is dan het juiste product, ook voor de toekomst. Op dit moment is een grote vraag aan de markt in Tilburg het bouwen van studentenwoningen. En ja, die willen op een gegeven moment natuurlijk ook een huisje kopen, of huren.’ Zeker de middenhuur is dan ook enorm overvraagd, zegt Stefan. ‘Het is net de fase dat ze nog geen eigen huis kunnen kopen, in afwachting van verdere stappen in hun carrière. Daar heb je die middenhuur echt voor nodig. Sommige corporaties pakken dat deels op. En dan er zijn de woningfondsen die dat wel willen, maar die kijken toch vaak naar grondgebonden woningen, terwijl we hier nu echt de appartementen en de aantallen nodig hebben. We moeten er voor uitkijken dat we nu te veel flex woningen maken waar we over tien jaar weer spijt van hebben.’
‘WE MOETEN NIET TE VEEL FLEX WONINGEN BOUWEN WAAR WE OVER TIEN JAAR SPIJT VAN HEBBEN’
Voor Remmers vormt dan ook de klant, koper óf huurder, altijd het uitgangspunt. Stefan: ‘Wij denken vanuit de klantwaarde en dan kom je al snel uit bij een duurzaam gebouwde omgeving, die met de juiste aandacht is vormgegeven. Gebieden waarbij echt is ingezet op de leefbaarheid, die ook voor de lange termijn is gewaarborgd. We zijn dus minder van de hype dat alles maar snel moet, want dat leidt tot bepaalde producten, die in onze ogen niet bijdragen aan die duurzame invulling.’ Voor Coen zijn vanuit het marktvenster Wonen & Zorg ook zorghuisvesting, ouderenhuisvesting en zorgvoorzieningen een belangrijke opgave. ‘Er komt vanwege de vergrijzing een enorme druk op ons af, maar de effecten daarvan in projecten vind ik over het algemeen heel erg tegenvallen. Er wordt in het land veel gesproken over zorghuisvesting, maar in de plannen zien we dat weinig terugkomen. Senioren zijn natuurlijk een doelgroep, daar is wel een beweging gaande, maar ook hier staat veel druk op. Je ziet wel een grotere beweging in de levensloopbestendige woningen. Maar kleinere producten specifiek voor senioren zijn minder in trek. Het is dus de vraag of dat dan dé oplossing is.’ Ze passen bovendien lastig in de huidige projecten, stelt Stefan. ‘Je gaat iets heel specifieks maken en moet dat inpassen. Maar de aantallen die benodigd zijn kan je daar echt niet in kwijt. Het zijn toch de wat kleinere projecten in een hoger segment die interessant zijn. Terwijl we ook gewoon voor de doorsnee Nederlander omgevingen willen maken waar ze fijn en prettig op oudere leeftijd kunnen wonen.’
VOORAL BEZIG MET:
Ontwikkelen van fijne woon- en leefomgevingen
OVER 10 JAAR:
Nog steeds met veel energie ontwikkelen van fijne woon- en leefomgevingen
BESTE RESTAURANT:
Restaurant Hooked
DE LEKKERSTE KOFFIE:
Noir
FAVO PUBLIC SPACE:
Piushaven
FAVORIETE WINKEL:
Max mode Tilburg
MOOISTE GEBOUW:
Fabriekskwartier woontoren (in aanbouw)
MOOISTE STRAAT:
Stationsstraat
EERSTE HERINNERING AAN TILBURG:
30 jaar geleden
WELKE BUURT IS ECHT IN OPKOMST:
Piushaven
WAT GAAT ECHT GOED IN DE STAD:
Ontwikkeling Kenniskwartier
EN WAT MOET ECHT BETER:
Tijd is tijd en vasthouden aan de doelstellingen
WAT MAG NOOIT WEG OF VERANDERD WORDEN:
Groen in de stad en enthousiasme
VOORAL BEZIG MET:
Mooie projecten op het gebied van woningbouw en zorghuisvesting
HET KANTOORMOMENT VAN DE DAG:
Bij de koffieautomaat
BESTE RESTAURANT:
Restaurant Monarch
DE LEKKERSTE KOFFIE:
Koffiebar 013
FAVO PUBLIC SPACE:
De Oude Warande
MOOISTE GEBOUW:
LocHal Tilburg
EERSTE HERINNERING AAN TILBURG:
Café Boekanier in de studententijd
WELKE BUURT IS ECHT IN OPKOMST:
Piushaven
WAT GAAT ECHT GOED IN DE STAD:
Ontwikkeling Spoorzone
EN WAT MOET ECHT BETER:
Oeverloos geouwehoer over bijzaken
WAT MAG NOOIT WEG OF VERANDERD WORDEN:
Groen in de stad
WAAR IN DE STAD BEN JE GRAAG ALS JE EVEN TIJD VOOR JEZELF NODIG HEBT:
Buiten Tilburg