‘Onze kracht is de combinatie van technologie, creativiteit en sociale verbinding’

Eindhoven groeit razendsnel. Terwijl hoge torens de lucht in schieten en bedrijven medewerkers aantrekken uit binnen- en buitenland, is er achter de schermen nog een grotere uitdaging gaande: hoe zorg je ervoor dat alle Eindhovenaren profiteren van deze economische bloei? Roland Kleve, directeur van citymarketingorganisatie Eindhoven365 en de Eindhovense wethouder Mieke Verhees vertellen hoe ze zorgen dat de stad een plek blijft waar iedereen zich thuis voelt.

Roland Kleve is helder over de transitie van de stad. Volgens hem is het essentieel dat naast economische ontwikkeling vooral de sociale en maatschappelijke kant van de stad aandacht krijgt. ‘De afgelopen vijftien jaar ging het vooral over economische groei,’ legt Kleve uit. ‘Hoe trekken we bedrijven aan en hoe versterken we onze positie met Brainport Eindhoven? Nu verschuift de aandacht naar welzijn. We bouwen niet alleen huizen en infrastructuur, maar werken aan een stad waar iedereen zich thuis voelt, van jonge gezinnen en senioren tot internationale werknemers.’

De zachte kant van de groei

Kleve benadrukt dat de kracht van Eindhoven zit in het inclusieve karakter. Het gaat volgens hem om een combinatie van ‘knappe koppen en gouden handjes’. ‘Iedereen moet van die groei profiteren, niet alleen hoogopgeleide internationals. Als ASML nieuwe medewerkers aantrekt, levert dat ook werk op voor lokale bakkers, bloemisten en vaklieden. Dat is de brede welvaart die we willen creëren.’

Wethouder Mieke Verhees, die de stedelijke ontwikkeling en woningbouw onder haar hoede heeft, benadrukt de noodzaak van evenwichtige groei. ‘We gaan niet alleen maar hoogbouw toevoegen maar ook de bestaande wijken ontwikkelen zich. Dat is nodig om de bouwopgave te kunnen realiseren,’ vertelt ze. ‘Verdichting is juist een kans om voorzieningen zoals winkels, scholen en openbaar vervoer te versterken. Veel Eindhovense wijken, met name in het noorden, hebben nu minder bewoners dan vroeger. Daar liggen kansen voor groei en verbetering van leefbaarheid.’

Wethouder Mieke Verhees

‘VERDICHTING IS JUIST EEN KANS OM VOORZIENINGEN ZOALS WINKELS, SCHOLEN EN OPENBAAR VERVOER TE VERSTERKEN’

Communicatie als sleutel

Beide benadrukken het belang van communicatie in dit proces. Roland Kleve vertelt over ‘Open Eindhoven’, een initiatief van de gemeente en Eindhoven 365. Het is een website met als uitgangspunt om bewoners op de hoogte te houden van het bouwen. Van de site: ‘Tot 2040 gaat het om heel veel plannen midden in hartje Eindhoven. Het zijn losse plannen die er samen voor zorgen dat Eindhoven kan groeien. En dat er genoeg woningen en plekken komen waar mensen zich thuis voelen. Onderweg daar naar toe gaat de schop op veel plaatsen in de grond. Dat moet natuurlijk in overleg en slim, zodat de stad wel bereikbaar blijft. Dat kan alleen als we samen met inwoners en ondernemers praten over onze plannen. Deze website helpt daarbij.’ We willen inwoners actief betrekken bij de ontwikkelingen in hun stad, zegt Kleve. ‘Dat betekent transparant zijn over veranderingen en bewoners betrekken bij de toekomst van hun eigen buurt. Zo werken we samen met lokale media zoals Studio040, zodat inwoners zich onderdeel voelen van de transformatie.’

Wethouder Mieke Verhees, vult aan: ‘Bij elk bouwproject spelen veel verschillende belangen en dat leidt soms tot spanningen en bezwaren. Goede communicatie is essentieel om duidelijk te maken waarom bepaalde beslissingen genomen worden. Inwoners moeten weten hoe de stad zich ontwikkelt en wat dat voor hen betekent. Wij maken ons sterk voor leefbare wijken. Het gaat mij niet gebeuren dat we alleen maar hoogbouw toevoegen in gebieden als Knoop XL en dan de bestaande wijken vergeten.’ Ze zegt in wijken te geloven. ‘Bewoners maken zich zorgen over het voorzieningenniveau: de winkels, huisartsen, bussen die niet rijden, het veiligheidsgevoel.’ Ze benadrukt bovendien het belang van sociale verbinding. ‘Wonen en buurtontmoetingen zijn essentieel. Naast fysieke bouw moeten ook sociale voorzieningen en netwerken meegroeien. Daarom bouwen we in wijken aan ontmoetingsplekken, zoals bibliotheken en zorgen we dat scholen en andere voorzieningen meegroeien. Mensen moeten elkaar leren kennen en ontmoeten, dat is essentieel voor een stad.’ Ze erkent ook het belang van participatie om bewoners vroegtijdig mee te laten denken. ‘Men zegt weleens: hoe beter de participatie aan de voorkant, hoe minder bezwaar achteraf. Dat klopt tot op zekere hoogte, maar er zit een grens aan. Soms merk je dat het participatieproces weliswaar goed is doorlopen, maar dat mensen toch gefrustreerd raken omdat ze hun bezwaren niet ingewilligd zien.’

Praktische uitdagingen

Dat de praktijk vaak weerbarstig is, blijkt uit de ervaringen van de wethouder. De wethouder is kritisch over bezwaarprocedures, vooral bij de Raad van State. Ze vindt dat bezwaren soms te makkelijk worden gemaakt en vaak niet leiden tot echte veranderingen in het plan. Ze stelt: ‘Het frustrerende is dat mensen bijna nooit gelijk krijgen bij de Raad van State, waardoor ze alleen maar teleurgesteld raken. Het kost veel tijd en levert bewoners uiteindelijk weinig op.’ Het blijkt dat ongeveer 20 procent van de projecten vertraging oploopt door procedures bij de Raad van State, wat volgens haar aangeeft dat er behoefte is aan een beter systeem. Ze heeft hierover zelfs gesproken met oud-minister Hugo de Jonge en stelt: ‘Waarom kunnen we dat proces niet democratischer maken? Bijvoorbeeld door het niet zo eenvoudig te maken om als individu een procedure te starten. Het huidige systeem leidt vooral tot frustraties en vertragingen, zonder iets op te leveren voor de bewoners.’

Kleve onderschrijft dit: ‘Iedereen voelt natuurlijk de impact van de veranderingen. Neem bijvoorbeeld de werkzaamheden in de binnenstad. Het is hinderlijk wanneer straten meerdere keren open en dicht gaan voor werkzaamheden. Maar als bewoners uiteindelijk zien hoe mooi het wordt, creëert dat begrip. We moeten zorgen dat iedereen dat toekomstplaatje kent en begrijpt waarom veranderingen nodig zijn.’

Samenwerking en maatwerk

Een belangrijke aanpak om versnelling te realiseren ligt in samenwerking tussen overheid, woningcorporaties en marktpartijen. De wethouder vertelt dat er in het programma ‘Eindhoven bouwt door’ intensief wordt samengewerkt met woningcorporaties en marktpartijen om bouwprojecten te versnellen. Concreet betekent dit dat er speciale teams gevormd zijn waarin de gemeente en corporaties wekelijks samenkomen en samenwerken aan projecten. Hierdoor kunnen ze samen sneller concreter stappen zetten.

Ze benadrukt het belang van maatwerk. Ontwikkelaars en de gemeente gaan samen om tafel als projecten vastlopen. Met open boeken onderzoeken ze hoe de knelpunten op te lossen zijn. Dit gebeurt door het inzetten van een soort ‘gereedschapskist’ van maatregelen, bijvoorbeeld vereenvoudiging van procedures en financiële bijdragen . ‘Elk bouwproject heeft unieke uitdagingen, zoals grondprijzen, rente, bouwkosten en locatieproblemen.’ Door per project gericht maatwerk te bieden en intensief samen te werken, probeert de gemeente versnelling mogelijk te maken. Ook ziet de wethouder voordelen in het standaardiseren van processen. Een andere optie is om marktpartijen taken van de gemeente te laten overnemen die vervolgens alleen nog getoetst worden door de gemeente. Zo kan de beperkte capaciteit efficiënter ingezet worden .

Evenementen

Roland Kleve benadrukt sterk dat evenementen essentieel zijn voor het creëren van verbondenheid en welzijn in Eindhoven. Hij noemt specifiek het voorbeeld van de Marathon Eindhoven en licht toe hoe zo’n evenement meer kan betekenen dan alleen sport. ‘We hebben naast de organisatie van de marathon zelf ook de Stichting Marathon Horecafeesten Eindhoven. De basis van de marathon ligt in veiligheid, duurzaamheid, routes, medailles en natuurlijk nog veel meer, maar de sfeer eromheen creëren we samen met allerlei clubjes uit de stad. Zo maak je van een sportevenement echt een verbindend moment voor iedereen, voor PSV-supporters, senioren, en voor mensen uit de hele regio Het unieke van zowel het hebben van de marathon als de horecafeesten is dat we op die manier heel het centrum erbij betrekken en alle doelgroepen kunnen betrekken bij die positieve vibe in onze stad. Jong en oud kan sportieve prestaties leveren of met elkaar vieren op dezelfde plek.’

Hij benadrukt hoe belangrijk het is om juist zulke grote evenementen breed toegankelijk te maken, zodat niet alleen hoogopgeleide expats ervan profiteren, maar iedereen in de stad. ‘Het is belangrijk dat iedereen trots kan zijn op wat hier gebeurt. Je moet oppassen dat het niet alleen een feestje wordt voor hoogopgeleide mensen uit het buitenland. Je wilt juist dat iedereen mee kan doen en zich thuis voelt.’ Het onderwerp brede welvaart staat hoog op de agenda. ‘We bouwen niet alleen huizen en kantoren, we bouwen aan een sociale structuur,’ zegt de wethouder stellig. ‘Brainport werkt aan een brede welvaart-agenda.’

‘EVENEMENTEN ZIJN ESSENTIEEL VOOR HET CREËREN VAN VERBONDENHEID EN WELZIJN’

Toekomstbeeld

Hoe ziet Eindhoven er over tien jaar uit? De wethouder schetst een inspirerend toekomstbeeld: ‘Over tien jaar zien we een stad met een nieuwe skyline, met markante hoogbouw rond knooppunten zoals het station. Maar vooral zien we een stad met sterk verbeterde en groenere wijken. Eindhoven krijgt meerdere aantrekkelijke stadsdeelcentra met goede voorzieningen, zoals winkels, zorg en cultuur.’

Ook Roland Kleve kijkt positief naar de toekomst: ‘Onze kracht is de combinatie van technologie, creativiteit en sociale verbinding. Als we dat vasthouden, creëren we een stad waar iedereen zich thuis voelt. Groei moet hand in hand gaan met het welzijn van mensen. Alleen dan bouw je een stad waar mensen echt trots op zijn.’

Eindhoven groeit hard, maar zowel Roland Kleve als de wethouder zijn ervan overtuigd dat de stad klaar is voor deze nieuwe fase. Met aandacht voor de menselijke maat, goede communicatie en vooral samenwerking tussen bewoners, overheid en bedrijven, wordt Eindhoven niet alleen groter, maar vooral ook beter. Een stad voor iedereen.