Echte verduurzaming vraagt om een bredere kijk

‘Blijf niet focussen op het energielabel, maar streef naar échte verduurzaming.’ Rob Hagemans en Hans van Hees – met Hagemans Vastgoedonderhoud en de Geluk Groep onderdeel van onderhoudsplatform NOK.5 – pleiten voor een bredere discussie over verduurzaming van vastgoed. ‘Deze integrale puzzel vraagt om meer dan technische oplossingen.’

De afgelopen tien jaar hebben Hagemans en de Geluk Groep veel corporatiebezit helpen verduurzamen. De prioriteit lag daarbij primair op het verhogen van het energielabel. ‘Dat is niet meer genoeg’, constateren ze. ‘ We moeten werk maken van échte duurzaamheid.’ Hoe? Daar denken Rob Hagemans en Hans van Hees graag in mee.

Bezieling

‘Corporaties balanceren op het dunne koord van eigen ambities, wettelijke kaders en beschikbare middelen’, zegt Hans van Hees. ‘De eerste wedstrijd is gelopen: energielabels zijn inmiddels massaal verbeterd. Een belangrijke stap, maar échte verduurzaming gaat verder en omvat circulariteit, klimaatadaptie, biodiversiteit en ook bewustwording bij bewoners als het gaat om het gebruik van de aangepaste woning en het installatiecomfort. Dat heeft steeds minder met techniek te maken, maar draait om het adviseren, voorbereiden en realiseren van een integrale aanpak. Duurzaamheid moet dieper in organisaties doordringen om te zorgen dat het een plek krijgt in de gebouwde omgeving. Die slag moeten we nu met elkaar maken.’

Hagemans Vastgoedonderhoud en de Geluk Groep begonnen ooit als schildersbedrijf. Jan Hagemans 95 jaar geleden in Nijmegen, Leen Geluk veertig jaar terug in St. Philipsland. Beide bedrijven hebben zich inmiddels ontwikkeld tot een totaalonderhoudsbedrijf dat voornamelijk woningen verduurzaamt en renoveert in bewoonde toestand. ‘ Een vak apart’. Ketensamenwerking kenmerkt de werkwijze en verandert de kijk op het werk essentieel. ‘Samen met onze partners zien we een opgave niet als project, maar als een gemeenschappelijk belang’, zegt Hans van Hees. ‘We streven naar hetzelfde doel, een comfortabele woning en duurzame exploitatie, en voelen ons daarvoor verantwoordelijk. Je gaat dan anders met elkaar om, nog steeds zakelijk maar met meer bezieling.’

Gesprekspartner

Drie jaar geleden werden beide bedrijven, samen met nog twee vergelijkbare ondernemingen, deel van het onderhoudsplatform NOK.5. Met elkaar beslaan de inmiddels vijf bedrijven van NOK.5 vrijwel geheel Nederland. De Geluk Groep heeft naast vakteams van schilders, glaszetters, timmerlieden en installateurs ook een timmerfabriek voor ramen, deuren en kozijnen. Daar worden ook prefab modulaire houtskeletbouwwoningen ontwikkeld en geproduceerd. In totaal telt de groep zo’n 260 medewerkers. Het werkgebied strekt zich uit van Zeeland tot aan Rotterdam-Zuid en van Zeeuws-Vlaanderen tot Zuidwest-Brabant. Behalve corporaties behoren ook gemeenten, VvE’s en recreatieparken tot de klantenkring van de Geluk Groep.

Hagemans Vastgoedonderhoud is met tweehonderd medewerkers actief in Midden-Nederland. Zo’n vijftien corporaties besteden hun onderhoud graag in ketensamenwerking uit aan Hagemans. De afgelopen dertig jaar zag Rob Hagemans de rol van zijn bedrijf veranderen van een puur uitvoerende partij naar een gelijkwaardige, adviserende gesprekspartner. Hij verschuift de discussie over verduurzaming daarom graag van het ‘hoe’ naar het ‘wat’. ‘Corporaties beseffen steeds meer dat de inhoudelijke expertise over onderhoud en renovatie bij de uitvoerende partijen zit. Zij moeten vooral weten wát ze willen aanpassen. Zeker met het oog op de klimaatdoelstellingen van 2030 en 2050 voor ogen. Daar denken wij graag in mee. We merken dat steeds meer corporaties hiervoor open staan en op een andere manier willen samenwerken.’

Integrale verduurzaming

Wanneer je onderhoud benadert vanuit echte duurzaamheid krijg je andere oplossingen, zegt Hans van Hees. Hij illustreert dat met de keuzes bij een renovatieproject in Breda. ‘Om het gebouw goed te kunnen isoleren moest de complete gevel tot aan de binnenmuur eraf’, vertelt hij. ‘Het puin dient als grondstof voor nieuwe materialen, dus daar is een belangstellende partij voor gezocht. De nieuwe gevel is van steenstrips waarvoor minder grondstof nodig is en de CO2-uitstoot dus lager uitvalt. Dankzij verschillende soorten nestkastjes en vlinderkasten biedt de twaalf meter hoge, groene kopgevel bij de entree van het project behalve een vriendelijke uitstraling veel ruimte aan biodiversiteit. Ook komt er een wadi, een natuurlijke buffer voor het bergen van overtollig water. Dit gaat dus veel verder dan alleen techniek, maar hoort bij integrale verduurzaming. Natuurlijk komen er ook zonnepanelen en energiezuinige installaties. Dat zijn maatregelen die we altijd complex specifiek ontwerpen, waarbij we rekening houden met bewonersgemak en comfort.’

Respectvol

‘Echte verduurzaming vraagt om een bredere kijk op zaken waar we vroeger minder aandacht voor hadden’, zegt Rob Hagemans. ‘Bijvoorbeeld het woongedrag van mensen na de ingreep. Zij zijn gewend om een raam open te zetten, maar dat is met balansventilatie niet meer nodig. Daar moeten we bewoners wel bewust van maken. Zij moeten hun gedrag aanpassen.’

Van Hees: ‘Ook het productieproces van duurzame materialen is een aandachtspunt. Er wordt veel geïnnoveerd om de gezamenlijke ambitie op het gebied van circulariteit zorgvuldig te realiseren. Zo is vlas een natuurlijk isolatiemateriaal, dat nog duurzamer wordt als we lokale boeren kunnen bewegen om vlas te verbouwen. Daarvoor zijn alle betrokken partijen nodig. Boeren, verwerkers, tussenhandel, maar ook wijzelf én onze opdrachtgevers. Met elkaar moeten we in de volle breedte duurzame keuzes maken om respectvol om te gaan met wat de aarde ons biedt.’

‘WANNEER JE ONDERHOUD BENADERT VANUIT ECHTE DUURZAAMHEID KRIJG JE ANDERE OPLOSSINGEN’

Sociale duurzaamheid

Elke duurzaamheidsdiscussie begint met de vraag van de corporatie: past dit wooncomplex nu en in de toekomst nog in onze vastgoedportefeuille? Wat zijn de financiële en maatschappelijke kosten voor slopen en nieuwbouw tegenover die van renovatie? ‘In dat rekenplaatje blijkt renoveren toch nog altijd beduidend goedkoper’, benadrukt Rob Hagemans. ‘Bovendien gaat de uitvoering ook veel sneller dan nieuwbouw en is het met de huidige krappe woningmarkt een voordeel dat bewoners in hun woning kunnen blijven wonen.’

Dat ‘voordeel’ is ook meteen de uitdaging. Hans van Hees: ‘In bewoonde toestand de gevel eraf halen, installaties, daken en kozijnen vervangen: dat geeft natuurlijk overlast. Op het terrein plaatsen we een rust-unit waar bewoners aan de bouwgeluiden kunnen ontsnappen. Dat stimuleert tegelijkertijd onderlinge ontmoeting, een investering in sociale duurzaamheid. We organiseren onder andere een plantjesmarkt, een bingo en er is continu een bewonerscoach aanwezig. Verder hebben we de veiligheidsissue omgedraaid en geven we gastlessen op scholen in de buurt. Daarin bezoeken we met leerlingen de bouwplaats om hen bewust te maken van de gevaren, want voor kinderen lijkt een bouwplaats de ideale speeltuin.’

Dat bouwketen en -hekken de gezelligheid in de wijk niet ten goede komen, hebben ze bij de Geluk Groep creatief opgelost. ‘De hekken bedekken we met vrolijke doeken en echte planten en bloemen. Dat geeft direct een heel andere sfeer.’

‘WIJ WILLEN VOOR CORPORATIES DE GOEDE GESPREKSPARTNER ZIJN’

Aangenaam verrast

‘Wij willen voor corporaties de goede gesprekspartner zijn’, benadrukken Hagemans en Van Hees. ‘Door goed te luisteren en kritisch door te vragen. Dat doen we met ons hart én ons hoofd, met visie én kennis. Die adviserende rol wordt steeds belangrijker. Er zit veel ambitie in ons werkgebied. Met ruim twee miljoen woningen kan de sociale huisvestingssector echt een flinke duw geven aan de verduurzaming van vastgoed. Wij doen niets anders en hebben dus echt een toegevoegde waarde. We zijn hierin op vele vlakken de adviseur van onze opdrachtgevers. Zij hebben ambities, doelstellingen en kaders, maar zijn toch heel aangenaam verrast als ze onze voorstellen horen. Vaak kun je met eenvoudige maatregelen, die qua kosten beperkt blijven, grote invloed hebben op bijvoorbeeld de biodiversiteit. Een vlinderkastje kost niet veel maar voegt op dat punt echt iets toe. Andere corporaties kunnen wat verder gaan en kiezen voor groene daken en gevels.’

Meer diversiteit

Als het gaat om een duurzame inzet van mensen kijken Rob Hagemans en Hans van Hees vooral naar hun eigen rol als werkgever. ‘Onze medewerkers zijn ons kapitaal. Hoe zorgen wij ervoor dat onze collega’s met plezier blijven werken en gezond hun pensioen halen? Daarvoor investeren we in allerlei hulpmiddelen om het werk te verlichten. Er is al geopperd dat we dit thema als sector zó goed moeten oppakken dat ‘bouwvakker’ geen zwaar beroep meer is. Op de bouwplaats wordt veel geïnvesteerd in materieel om slim te tillen, veilig te werken en weersinvloeden af te schermen.’

Kantoormedewerkers kunnen evengoed rekenen op deze zorgzame aandacht. ‘We stimuleren hen om niet non-stop achter hun beeldscherm te zitten’, vertelt Rob Hagemans. ‘In de kantine staat een voetbaltafel om te ontspannen en we raden mensen aan een lunchwandeling te maken. Ook overleg wordt regelmatig wandelend gevoerd. Eerlijk is eerlijk: daarvoor moest bij mij wel even een knop om. Maar ik zie dat het mensen goed doet. Ze zijn niet minder, maar anders productief. Doordat we als bedrijf meebewegen met de vraag vanuit de markt, hebben we veel meer diversiteit in ons personeel. Creatievelingen en technici, ontwerpers en planners moeten samenwerken. Dat kan botsen, maar zonder wrijving geen glans. Er ontstaat een nieuwe dynamiek waarbij ze van elkaar leren. Mooi om dat in discussies aan de voetbaltafel te horen gebeuren.’

Persoonlijke vragen Hans van Hees, Directeur Geluk Groep

VOORAL BEZIG MET:
Commerciële en operationele sturing en borging
WIL BEREIKEN:
Dat collega’s, de teams en de organisatie groeien
OVER TIEN JAAR:
Coach van mijn opvolger
HET KANTOORMOMENT VAN DE DAG:
Rondje langs de bureaus van mijn collega’s, vooral op de maandagochtend
LEUKSTE COLLEGA:
Lastig om te kiezen
BUITEN DE DEUR NAAR:
De projecten, de teams, de vakmannen die het succes en het werk maken
DE STAND VAN HET LAND:
We zeuren te veel, besef dat we het samen (over het algemeen) goed hebben
UITKIJKEN NAAR:
Een mooie reis, een mooie plek op deze wereld
ONMISBAAR:
Mijn collega’s die mede zorgen voor mijn werkplezier
BELANGRIJKSTE PERSOON/PERSONEN:
Ik ben trots op en blij met mijn vrouw
WEGGEVEN:
Mijn ongeduld
AANVAARDEN:
Mijn energie
DURVEN:
Los te laten
GOEDE VOORNEMENS:
Toch maar weer eens gaan sporten
NOOIT MEER DOEN:
Ongetraind dagen in de bergen gaan wandelen
VRIJE TIJD:
Met stip op 1 de wereld verkennen, weekendje weg of verre reis

Zakelijke terugblik 2024

WELK CIJFER GEEF JE 2024:
Dik tevreden; een 9
DE BELANGRIJKSTE LES WAS:
Tijd en prioriteit
MOOISTE MOMENT:
Lekker wandelen met mijn vrouw in de bergen, mooie omgeving en rust
BESTE ZET:
Bij Geluk gaan werken
MOOISTE DEAL:
Twee 15-jarige contracten voor Geluk gescoord
GROOTSTE IRRITATIE:
Zeggen dat iets niet kan en geen proactieve houding

Persoonlijke terugblik 2024

BESTE BOEK:
Het meisje dat twee kampen overleefde
BESTE AANKOOP:
Het huis waar we als gezin in wonen
VAKANTIE:
Afrika, woeste natuur, rust en prachtige beesten
WELKE FILM MAAKTE INDRUK:
Schindler’s List
LEUKSTE DINER:
Met mijn oudste dochter; haar eerste salaris werd gevierd

Zakelijke vooruitblik voor 2025

WAT IS JE PLAN VOOR 2025:
Structuur en sturing van het groeiende bedrijf hergroeperen
WAT GA JE ANDERS DOEN IN 2025:
Meer loslaten aan de goede collega’s om mij heen

Persoonlijke vooruitblik voor 2025

WAAR VERHEUG JE JE OP:
De komende vakantie, ik weet nog niet waarheen maar kijk er nu al naar uit
WAAR GA JE MEER TIJD AAN BESTEDEN:
Aan mijzelf

Persoonlijke vragen Rob Hagemans, Directievoorzitter Hagemans Vastgoedonderhoud BV

VOORAL BEZIG MET:
Strategie, bestuurlijke aansluiting markt en branche, groei
WIL BEREIKEN:
Verduurzaamde sociale woningen met een duurzaam verdienmodel voor de woningcorporatie
OVER TIEN JAAR:
Niet meer aan het werk…
HET KANTOORMOMENT VAN DE DAG:
Spontaan even bijpraten blijft het leukste
LEUKSTE COLLEGA:
Allemaal!
DE STAND VAN HET LAND:
Helaas wisselend en onvoorspelbaar beleid. Wat zijn nu de echte prioriteiten?
DE BELANGRIJKSTE ECONOMISCHE ONTWIKKELING:
Zorgen dat we de arbeidsproductiviteit duurzaam omhoog krijgen om met minder werkenden meer te doen
DE BELANGRIJKSTE GEOPOLITIEKE ONTWIKKELING:
Het einde van de globalisering en ieder voor zich
UITKIJKEN NAAR:
Mooie projecten in samenwerking met elkaar
ZORGEN VOOR/OVER:
De toon in de debatten en gesprekken
ONMISBAAR:
Anderen
WEGGEVEN:
Negatieve energie
DURVEN:
Het goede gesprek voeren met elkaar op basis van gedeelde belangen
NOOIT MEER DOEN:
De verkeerde dingen
VRIJE TIJD:
Meer bewegen

Zakelijke terugblik 2024

WELK CIJFER GEEF JE 2024:
Zeker een 8, goed
MOOISTE DEAL:
Laatste overname, stevige versterking Hagemans
OPVALLENDSTE NIEUWS:
Regeerakkoord zonder echte keuzes
GROOTSTE IRRITATIE:
Idem!
BESTE SPEECH:
Aankondiging stoppen Joe Biden
BESTE ZAKENBOEK:
Superfijne klanten van Jos Burgers

Persoonlijke terugblik 2024

WELK CIJFER GEEF JE 2024:
Zeker een 8, goed
TOPSERIE:
Vandaag Inside? De enige ‘talkshow’ met goede kijkcijfers?
SPORTIEVE HOOGTEPUNT:
Tour de France
BESTE AANKOOP:
Fietspompje op accu
VAKANTIE:
Zeilen
WELKE FILM MAAKTE INDRUK:
Im Westen Nichts Neues over WO1
AFSCHEID:
Mark Rutte
ZORGWEKKEND:
Geo-politiek
GROOTSTE IRRITATIE:
B&B vol liefde

Zakelijke vooruitblik voor 2025

WAT IS JE PLAN VOOR 2025:
Duurzaam groeien
WAT GA JE ANDERS DOEN DAN IN 2024:
Weinig
WAT IS JE GROOTSTE UITDAGING:
De juiste talenten vinden en behouden

Persoonlijke vooruitblik voor 2025

WAT GA JE ANDERS DOEN IN 2025:
Iets minder werken
WAAR VERHEUG JE JE OP:
Mooie samenwerkingen
WAAR GA JE MEER TIJD AAN BESTEDEN:
Bewegen