VG Visie Daily #149: ‘We bouwen geen Randstad in het groen’

Apeldoorn staat voor een grote bouwopgave, maar wil tegelijkertijd trouw blijven aan haar groene karakter. Wethouder Peter Messerschmidt (Lokaal Apeldoorn) vertelt over het vasthouden aan het DNA van de stad, de noodzaak van betaalbare woningen en het behouden én terughalen van jongeren. ‘Wij staan met twee benen in het groen, maar groeien ook mee met de tijd’.

Wat is op dit moment de grootste uitdaging voor Apeldoorn op het gebied van wonen?

‘De grootste uitdaging is om voldoende woningen te realiseren die bijdragen aan de kwaliteit van onze stad. Niet zomaar bouwen, maar bouwen voor de samenleving. Dus betaalbaar voor een brede doelgroep, inclusief jongeren. En tegelijk moet het aansluiten bij het DNA van Apeldoorn: groen, ruim en leefbaar.’

Apeldoorn vergrijst al jaren. Wat doen jullie om jongeren vast te houden of terug te halen?

‘Wij missen traditioneel de leeftijdsgroep van 18 tot 30 jaar. Veel jongeren vertrekken om te studeren en keren pas terug als ze gesetteld zijn. Dat is zonde, want zij brengen energie, sfeer en een ander soort levendigheid in een stad. We zetten daarom stevig in op voorzieningen, onderwijs en betaalbare woningen voor deze groep, vooral in en rondom de Spoorzone.’

Wat zijn jullie plannen in die Spoorzone?

‘Daar willen we echt een jong en levendig stadsdeel van maken. Saxion wil investeren in meer hbo-opleidingen, het ROC Aventus blijft actief in dat gebied en we bouwen 600 studentenwoningen. Daarnaast willen we 80% van de woningen betaalbaar houden, waarvan 35 tot 40% in het goedkope segment. Het is meer dan stenen stapelen; we kijken ook naar voorzieningen, evenementen, horeca, kunst, alles wat bijdraagt aan een aantrekkelijk leefklimaat.’

Dat klinkt ambitieus. Is dat financieel ook haalbaar?

‘Het businessmodel is inderdaad kwetsbaar. Projectontwikkelaars verdienen niet het meeste aan studenten- of sociale woningen. En Apeldoorn bezit relatief weinig eigen grond. Daarom werken we nauw samen met ontwikkelaars die geloven in onze langetermijnvisie. Waar nodig nemen wij als gemeente bepaalde kosten voor onze rekening, bijvoorbeeld in de openbare ruimte. En we zoeken balans: in één project kan het minder renderen, in een ander project wat meer.’

Dat kan ingewikkeld worden.

‘De makkelijkste weg is bouwen in het weiland. Maar wij kiezen bewust voor binnenstedelijke verdichting: Spoorzone, Kanaalzone, centrum. Dat kost tijd en overleg. Je hebt te maken met bestaande gebouwen, oude infrastructuur en bewoners die zorgen hebben. Maar het levert op termijn veel meer op: een veerkrachtige stad met karakter.’

Hoe ga je om met weerstand uit de omgeving, bijvoorbeeld bij hoogbouw?

‘Dat speelt natuurlijk. We hebben veel inspraakmogelijkheden en nemen mensen zo vroeg mogelijk mee. Tegelijk willen we ook de stem laten horen van mensen die graag willen wonen in die nieuwe appartementen. Die zitten nu ergens op een zolderkamer of zijn naar elders verhuisd en willen dolgraag terug. Die stemmen zijn vaak minder hoorbaar, maar minstens zo belangrijk.’

Wat is het beleid als het gaat om hoogte?

‘We gaan tot 70 meter op specifieke plekken, bijvoorbeeld in de Spoorzone. Dat doen we zorgvuldig, passend bij de omgeving. Apeldoorn is de hoofdstad van de Veluwe, en dat willen we blijven. We bouwen dus geen Randstad in het groen, maar kijken hoe we onze maatschappelijke opgave – het bouwen van minimaal 12.500 woningen – kunnen realiseren met behoud van onze identiteit.’

Is dat groeien nodig?

‘Historisch gezien heeft Apeldoorn twee groeispurten gehad: de komst van het koningshuis en later de vestiging van grote instellingen als het Kadaster en Achmea. Wat we nu doen, met deze woningbouwopgave en herontwikkeling van de binnenstad, is vergelijkbaar van omvang. Het is een nieuwe fase in de ontwikkeling van Apeldoorn als stad.’

Naast jongerenhuisvesting zijn er natuurlijk ook bredere knelpunten. Wat speelt er bijvoorbeeld rondom stikstof? Jullie zitten immers in het groen.

‘Het stikstofdossier is een enorme hobbel. Het is frustrerend dat er landelijk zo weinig schot in zit. De provincie Gelderland probeert oplossingen te vinden, en wij blijven als gemeente ondertussen gewoon plannen maken. Je kunt niet stilzitten. Een ruimtelijk traject duurt drie tot vijf jaar, dus wij leggen alvast alle andere puzzelstukjes. Hopelijk is er tegen de tijd dat we zover zijn ook duidelijkheid over stikstof.’

Dat vergt veel geduld én lef…

‘Precies. En het vraagt om leiderschap van de landelijke politiek. Ik begrijp dat geen enkele oplossing iedereen blij maakt, maar we hebben wél een oplossing nodig. Anders loopt alles vast: woningbouw, bedrijventerreinen, natuurherstel. Gelukkig zegt de provincie: wij gaan door. En ook Apeldoorn levert daarin een bijdrage.’

Een ander knelpunt is de netcongestie. Hoe werkt dat bij jullie door?

‘Netcongestie is een rem op de bouwambities. We zijn in gesprek met netbeheerders, maar het rijk doet hierin nog onvoldoende. Waarom mag je op bedrijventerreinen wel stroom uitwisselen, maar bij woningen niet? Dat is onlogisch. We vragen om praktisch beleid: geen regels stapelen, maar juist lokaal maatwerk en slimme oplossingen.’

En hoe zit het met het bouwtempo zelf? Kan dat nog omhoog?

‘Dat zou kunnen, mits we procedures inkorten. Denk aan de termijn bij de Raad van State, die kan flink omlaag. Ook helpt het als regels minder stapelend zijn. Meer ruimte voor lokale keuzes dus. Daarnaast moeten we zorgen dat de randvoorwaarden kloppen: stikstof, netaansluiting, juridische houdbaarheid. Alleen dan kunnen we echt tempo maken.’

Apeldoorn loopt iets achter op de doelstellingen van de woondeal. Waarom?

‘Dat klopt, maar dat is een momentopname. We hebben veel plannen in de pijplijn. Als we niet gehinderd worden door vertraging in stikstof, netcapaciteit of bezwaarprocedures, dan maken we een inhaalslag. De ambitie is er, de locaties zijn er, en de partners zijn er ook.”

Tot slot: hoe zie je Apeldoorn in 2040?

‘Dan is Apeldoorn nog steeds een groene stad, maar wel een stuk stedelijker en levendiger. Met meer jonge mensen, betere voorzieningen, meer diversiteit in woningen en een sterker centrum. En nog steeds met twee benen in het groen. Want dat is ons DNA – en dat koesteren we.’

Persoonlijke vragen Peter Messerschmidt, Wethouder (Lokaal Apeldoorn)

WAT IS HET BESTE ADVIES OOIT?
‘Voor alles is een oplossing te vinden, afhankelijk van het juiste momentum.’
WAAR BEN JE HET MEESTE TROTS OP?
‘Het meest trots ben ik op mijn kinderen.’
WELK BOEK IS JE ALTIJD BIJGEBLEVEN?
‘Nooit meer slapen van W.F. Hermans.’ 
WELKE FILM OF SERIE MAAKTE INDRUK?
‘Out of Africa.’
WELKE SPORT DOE JE?
‘Ik wandel veel en roei op een roeimachine.’
HOE LAAT STA JE OP?
‘Om 7.00 uur.’
WAT IS JOUW FAVORIETE VAKANTIEBESTEMMING?
‘Dat moet ik nog ontdekken.’
WAT IS HET BESTE RESTAURANT? ​
‘Tolhuis 5 in Apeldoorn.’
WAT IS JOUW MOTTO?
‘Handen uit de mouwen en aan de slag!’