VG Visie Daily #26: De duurzaamste manier van bouwen is niet-bouwen

Marjet Rutten houdt zich in het dagelijks leven bezig met innovatie in de vastgoedsector. Specifieker focust ze op duurzaamheid, industrialisatie en de laatste tijd richt ze zich vooral op de materiele kant van de branche.  Ze is dan ook een groot voorstander van biobased bouwen.

Rutten doet van alles: ze publiceerde al zes boeken over de bouwsector, schrijft vaak opinieverhalen en is in te huren voor projecten. Ze gelooft erin dat de uitdagingen in de woonsector op een duurzame manier aangepakt kunnen worden. ‘Ik ben daar heel positief over; het kan allemaal gewoon, maar de vraag is of we het ook gaan doen.’

Duurzaam bouwen is geen probleem, maar er zit dus een hiaat in wat er wordt gerealiseerd. Hoe kan dat?

‘Het gaat goed, maar we hebben ons een beetje blind gestaard op het verduurzamen van gebouwen. Dat is belangrijk omdat het 12 procent van de CO₂ uitstoot is, maar 11 procent van de CO₂-uitstoot zit in de materialen die we gebruiken bij het bouwen. Het is onbegrijpelijk dat we die quick win hebben laten liggen.’

Waarom hebben we dat laten liggen?

‘Het heeft ook met aandacht te maken, eigenlijk is er pas een jaar of drie echt aandacht voor biobased bouwen bijvoorbeeld. De overheid reguleerde de toepassing van duurzame bouwmaterialen nauwelijks en de lobby daarvoor was ook vrij matig. Er is niet echt een grote commerciële partij die hier belang bij heeft.’

Kan je uitleggen welke winst je qua duurzaamheid kan boeken met biobased bouwen?

‘Het is een lichte manier van bouwen waardoor je met weinig uitstoot snel complete gebouwen kan neerzetten. Je verdringt CO2 intensieve bouwmaterialen en je slaat ook nog eens CO₂ op. Als derde lanceer je ook nog eens een nieuw verdienmodel voor de boeren die dus ook weer minder CO₂ uitstoten. De stikstofminister, Landbouwminister, Hugo de Jonge, Rob Jetten en andere Ministers zijn er dus allemaal blij mee. Bovendien leidt het tot gezonde gebouwen…ook belangrijk.’

Biobased heeft alles mee?

‘De overheid heeft dan ook vaak lovende woorden paraat, maar het beleid gaat daar nog niet in mee. Het enige instrument wat je nu hebt als overheid om te sturen op duurzaam gebruik van materialen is de MPG-regeling, de MilieuPrestatie voor Gebouwen, je mag een bepaalde norm niet overstijgen voordat je gaat bouwen. Naast dat je de norm nu zonder enige moeite haalt, stuurt dat instrument heel erg op de lange termijn, maar we hebben nú een klimaatprobleem en we weten niet hoe de wereld erbij ligt over 50 jaar. Bovendien gaat het om milieu-impact en dat is een heel breed begrip.’

Jij zou zeggen: zorg dat je gewoon een vast percentage van je nieuwe woningen biobased bouwt?

‘Biobased is een middel en minder CO₂ uitstoten is het doel. Je zou bijvoorbeeld ook tweedehands materialen mogen gebruiken tijdens het bouwen: ook prima. Ik ben dus meer voor een CO₂ norm die ook biobased normaliseert. Want weet je wat belangrijk is? Dat je een biobased project direct vanaf het begin zo ontwikkelt en het niet achteraf aanpast. Dan hoeft het ook niet duurder te zijn.’

Even iets breder. Vind je dat de ambitie om een miljoen woningen te bouwen in tien jaar samengaat met de focus op duurzaamheid?

‘Mij verbaast het altijd dat we constant praten over het bouwen van woningen terwijl het erom gaat dat iedereen een dak boven zijn hoofd heeft en dus om woonplekken. Er zijn vele manieren waarop we dat kunnen realiseren zoals: splitsen, verhuren van kamers aantrekkelijk maken of de kostdelersnorm afschaffen. Je kunt toch beter het doel dan het middel centraal stellen? We zullen natuurlijk ook moeten bouwen, maar we moeten op een slimme manier woonplekken realiseren. Kijk, eenzaamheid is ook een probleem: dat je alleen maar huursubsidie krijgt als je een zelfstandige wooneenheid hebt is dus ook vreemd. Waarom geef je geen huursubsidie als je wel samen een huis deelt?’

Wat zou er moeten gebeuren?

‘Ik zou de gemeenten bijvoorbeeld de uitdaging bieden met de vraag hoeveel woonplekken zij kunnen realiseren. Dan worden mensen wel creatief want de meest duurzame vorm van bouwen is niet-bouwen.’

Tegelijk zie jij het wel goed komen. Waar baseer je dat vertrouwen op?

‘Ik ben een positief ingesteld mens. Veel mensen willen op dit moment innoveren. Je ziet dat bijvoorbeeld biobased bouwen ook echt wordt omarmd. Als de overheid daar nog een schepje bovenop doet door beleid dan komen we er wel. Dat betekent niet dat er niet een flinke kluif ligt voor de nieuwe ‘woonminister’.

Persoonlijke vragen Marjet Rutten

Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen?
‘Ik ben nogal eigenwijs aangelegd en meer een type dat alles zelf uitzoekt en moet ervaren. Ik heb vooral veel geleerd van dingen die niet werkte. Zo zag ik mezelf altijd als manager, maar puntje bij het paaltje kwam ik er achter dat het helemaal niet bij mij past.’
Waar ben je het meeste trots op?
‘Dat ik tot op het hoogste niveau advies mag geven en dus ook echt invloed kan hebben op verandering.’
Welk boek is je altijd bijgebleven?
‘Ik heb veel managementboeken gelezen, maar verhalen – bij voorkeur historische romans zoals van Simone van der Vlugt of Tom Rob Smith – blijven toch het meest hangen.’
Welke film of serie maakte indruk?
‘Ik vind waargebeurde verhalen bij voorkeur in combinatie met recente geschiedenis interessant.’
Welke sport beoefen je?
‘En hoeveel uur per week? Beachvolleybal is mijn hobby. Het is nogal ad hoc en hangt af van het weer.’
Wat is je favoriete stad?
‘Doe mij maar liever natuur dan stad.’
Hoe laat sta je op?
‘Zeven uur.’
Hoe zuinig ben je op je lichaam?
‘Niet zo zuinig als ik zou moeten zijn, ha ha.’
Favoriete vakantiebestemming
‘Het liefst naar andere culturen, slow traveling met veel wandelen.’
Wat is het beste restaurant?
‘Ik ben gek op proeven dus doe maar iets met veel verschillende gerechten.’