VG Visie Daily #114: Gijsbert van Herk: ‘Wonen is meer dan stenen stapelen’

Gijsbert van Herk is bestuursvoorzitter van woningcorporatie Staedion in de regio Haaglanden. Als voormalig bestuurder in de zorg en eindverantwoordelijke bij een gemeente is zijn visie op wonen veel breder dan het stapelen van stenen. Hij ziet de woningcorporatie als een spil in de samenleving, met een missie om niet alleen woningen te bouwen, maar ook sociale verbindingen te creëren. Een gesprek over ambities, uitdagingen en de kracht van samenwerking.

De Nationale Woontop zette de schijnwerpers op de woningnood. Wat is jouw indruk?

‘Ik vind het goed dat alle betrokken partijen acte de présence geven. Natuurlijk kun je het nooit iedereen naar de zin maken, maar het feit dat er brede vertegenwoordiging is, onderstreept hoe groot de opgave is. Het kabinet heeft duidelijk gemaakt dat de woningnood urgent is, en daar ben ik blij mee. Nu is het zaak om de afspraken om te zetten in actie.’

Hoe ziet Staedion zijn rol in het oplossen van de woningcrisis?

‘Wij zijn een van de grootste woningcorporaties in Nederland, met een lange historie in de regio. Wij zien het als onze verantwoordelijkheid om een voortrekkersrol te spelen, zowel in Den Haag als in omliggende gemeentes, zoals Pijnacker-Nootdorp en het Westland. Daarbij kijken we waar de energie zit: welke projecten kunnen op steun rekenen van de gemeente, de buurt en andere betrokkenen? Die proberen we te versnellen. Het is onze taak om pragmatisch te zijn en de dingen die wél kunnen, op te pakken.’

Er wordt veel gesproken over bureaucratie als obstakel bij woningbouw. Hoe ervaar jij dat?

‘Het proces kan inderdaad stroperig zijn. Veel hangt af van de prioriteiten van lokale overheden. Als een gemeente een project belangrijk maakt, kun je vaak stappen zetten. Maar er zijn ook veel inefficiënties, zoals steeds andere eisen voor duurzaamheid of maatwerkovereenkomsten voor grondaankopen. Dat kan sneller en efficiënter. Het helpt als gemeenten prioriteiten stellen en standaardiseren. Het programma ‘Woningbouwimpuls;  is een goed begin, maar er is nog een lange weg te gaan.’

Jouw visie op woningcorporaties lijkt verder te gaan dan alleen bouwen. Hoe zou je die omschrijven?

‘Wij zijn al heel lang actief in deze regio en zullen dat over honderd jaar nog steeds zijn. Dat betekent dat we geen vluchtige partij zijn; we zijn een partner in de stad. Onze missie is zorgen voor betaalbare woningen voor kwetsbare mensen. Maar wonen gaat over meer dan stenen: het gaat om mensen en gemeenschappen. Wij kunnen als woningcorporatie een verbindende rol spelen. Bijvoorbeeld door in gebiedsontwikkeling het voortouw te nemen, partijen bij elkaar te brengen en projecten van de grond te krijgen.’

Waarom is juist de woningcorporatie geschikt voor die verbindende rol?

‘We zijn geworteld in de regio en werken vaak decennialang samen met dezelfde partners, zoals zorginstellingen, gemeenten, projectontwikkelaars en aannemers. Dat maakt ons betrouwbaar. Bovendien hebben we geen commercieel belang; ons doel is maatschappelijk rendement behalen. Dat geeft ons een unieke positie om belangen te overbruggen en oplossingen te faciliteren. Neem Den Haag Zuidwest: daar herstructureren we hele wijken met een mix van sociale huur, middenhuur en koopwoningen. Zo verbeteren we de leefbaarheid en creëren we duurzame gemeenschappen.’

Wat betekent dat concreet voor de mensen die in jullie woningen wonen?

‘We zetten sterk in op leefbaarheid en ontmoeting. Ons team van technische vakmensen, zoals onderhoudsmonteurs en timmermannen, bezoekt jaarlijks tienduizenden huurders thuis. Dat is een unieke kans om te signaleren wat er speelt, zoals eenzaamheid of andere hulpvragen. Als we merken dat iemand extra ondersteuning nodig heeft, leggen we verbindingen met bijvoorbeeld wijkteams of zorgorganisaties. Die menselijke maat daarbij is essentieel. Wij zijn vaak de enige partij die nog echt achter de voordeur komt.’

Hoe combineer je die sociale missie met de zakelijke realiteit van woningbouw?

‘Dat is balanceren. Natuurlijk moeten projecten financieel haalbaar zijn, maar als woningcorporatie kunnen we soms onrendabele investeringen in sociale huur compenseren met andere projecten. We kijken naar het totaalplaatje: wat is goed voor de wijk, de stad en de regio? Zo kunnen we met onze bouwambities ook beweging brengen in de doorstroming op de woningmarkt. Bijvoorbeeld door senioren door te laten stromen naar een passende woning, waardoor grotere huizen vrijkomen voor gezinnen.’

Je hebt een achtergrond in de zorg. Hoe heeft dat je visie op wonen gevormd?

‘In de zorg draait het om mensen centraal stellen. Die ervaring neem ik mee naar Staedion. Wonen is een basisbehoefte, net als zorg, en het is onze taak om mensen perspectief te bieden. Of dat nu gaat om een veilig thuis voor iemand met een laag inkomen, of een geschikte woning voor ouderen die minder mobiel zijn. We moeten onze woningvoorraad beter benutten en tegelijkertijd gericht blijven bouwen.’

Wat is jouw aanpak om dakloosheid tegen te gaan?

‘Dakloosheid raakt mij diep. Als ik een leegstaand pand zie, maak ik meteen een foto en stuur ik die door met de vraag: kunnen we hier iets mee? We hebben al diverse initiatieven opgezet, zoals noodopvang voor gezinnen en extra aandacht voor huurders met betalingsproblemen. Preventie is daarbij cruciaal. We monitoren huurachterstanden nauwkeurig en werken samen met gemeenten en energieleveranciers om problemen vroegtijdig aan te pakken. Het gaat om kleine stappen, maar samen maken die een groot verschil.’

Wat zijn jullie ambities?

‘We hebben ambitieuze doelen: 7000 nieuwe woningen bouwen in de regio Haaglanden, waarbij we voor het grootste deel hiervan richten op Den Haag Zuidwest, één van de grootste binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen in Nederland, en onze bestaande woningen slimmer benutten. Tegelijkertijd willen we onze sociale missie blijven waarmaken. Dat betekent: luisteren naar onze huurders en hun stem een plek geven in ons beleid. Als we dat combineren met efficiënt samenwerken en slimme investeringen, ben ik ervan overtuigd dat we een positieve impact kunnen blijven maken, nu en in de toekomst.’

Wat is jouw belangrijkste boodschap aan de landelijke politiek?

‘Kijk verder dan alleen bouwen, bouwen, bouwen. Natuurlijk is nieuwbouw belangrijk, maar minstens zo belangrijk is het beter benutten van wat we al hebben. En betrek daarbij altijd de mensen om wie het gaat. Huurders en woningzoekenden moeten gehoord worden. Zonder die menselijke maat schieten we ons doel voorbij. Laten we samen werken aan oplossingen die recht doen aan iedereen.’

Persoonlijke vragen Gijsbert van Herk, bestuursvoorzitter van woningcorporatie Staedion

WAAR BEN JE HET MEESTE TROTS OP?
‘Aan verschillende kanten van de tafel mogen zitten en werken voor de publieke zaak. Dat doe ik onverminderd al 30 jaar.’
WELK BOEK IS JE ALTIJD BIJGEBLEVEN?
‘De geschriften van Zhuang Zi. Deze geschriften behoren tot de meesterwerken uit de wereldliteratuur. Als een van de vroegste teksten van het taoïsme hebben ze een grote invloed uitgeoefend op de filosofie en kunst van het verre oosten. Hij is een tijdgenoot van Aristoteles, maar zijn ideeën zijn geheel anders.’
WELKE FILM OF SERIE MAAKTE INDRUK?
‘The killing fields uit 1984.’
WAT IS JE FAVORIETE STAD?
‘Ik heb drie favoriete steden: Jeruzalem, Paramaribo en Antwerpen.’
WAT IS JOUW MOTTO?
‘Nil volentibus Arduum (Latijn) = Niets is onmogelijk voor hen die willen.’