Brede welvaart begint in de wijken

Sinds de fusie van hun adviesbureaus deze zomer trekken BRAM KLOUWEN, ALGEMEEN DIRECTEUR bij COMPANEN en KEES STOB, OPRICHTER EN DIRECTEUR van PUBLIC RESULT intensief samen op. Ze delen de passie voor vraagstukken rond wonen en leefbaarheid. Het zijn actuele en veelomvattende opgaven die vaak vastlopen in de uitvoering. En bovendien zorgen voor een zorgwekkende tweedeling in veel steden, en tussen stad en platteland in Nederland.

De discussie over wonen beperkt zich vaak tot woningbouw. Volgens Bram Klouwen is het thema echter per definitie breed: ‘Het wezenlijke van ons werk is bijdragen aan een prettige woonomgeving voor mensen. Voor gemeenten en corporaties onderzoeken we hoe het leefklimaat kan worden verbeterd. En ja, dat gaat om woningen. Maar om nog zoveel meer. Denk aan mobiliteit, veiligheid, gezondheid en sociale cohesie. Prettig wonen is meer dan een dak boven je hoofd.’ Bram legt uit: ‘Mensen hebben prettige buren, of kennen die helemaal niet. Er zit een huisartsenpraktijk, of die is juist gesloten. En de busverbinding is goed, of misschien net geschrapt. Allemaal zaken die beïnvloeden hoe je je in je omgeving voelt. Dikwijls gaat het om kwetsbare mensen die wat hulp nodig hebben.’

Voorkom stapeling van problemen

De opgaven in de leefomgeving van mensen zijn complex en dus niet zomaar op te lossen. ‘Die complexiteit zorgt ervoor dat bedachte oplossingen onbedoeld een ander probleem vergroten. Neem de toewijzing van woningen aan mensen met een kwetsbare positie op de woningmarkt. Zij vinden een huis in dezelfde wijken, waar zo een stapeling van problemen ontstaat. Het “prettig wonen” komt daar dan extra onder druk te staan,’ aldus Bram. Hij ziet dat theoretisch beleid soms aan praktische problemen voorbijgaat. ‘We lossen dit alleen op door verder te kijken dan je eigen professionele wereld en door dichter op de uitvoering te gaan zitten.‘

Kom van je eilandje af

Companen adviseert al sinds 1965 over de woon[1]en leefomgeving van mensen. Bram is sinds 1998 verbonden aan het bureau. ‘Mensen voelen zich in hun wijk vaak onveilig of niet gezien. Bij de zoektocht naar oplossingen vinden veel professionals het moeilijk over hun eigen expertises, standpunten en belangen heen te kijken. De volkshuisvester kijkt naar woningaanbod, de stedenbouwkundige naar ruimtelijke kwaliteit, de stikstofexpert naar depositie. Ze hebben allemaal gelijk, maar samen brengt het plannen soms onnodig tot stilstand. En het is vaak lastig om het speelveld te overzien.’ Bram pleit daarom voor een bredere aanpak: ‘Om problemen het hoofd te bieden moeten we van onze eilandjes af en met elkaar afwegingen maken. Neem je de uitvoering als vertrekpunt, dan zie je oplossingen, of onderken je waar jouw expertise belemmerend werkt. Doe je dit op wijkniveau, dan maak je de uitvoering concreet. Er onstaat overzicht en ruimte voor oplossingen.’

KEES STOB Directeur PUBLIC RESULT

‘WIJ MAKEN UITVOERINGSPLANNEN EN BUSINESS CASES MET ALLE BETROKKENEN SAMEN’

Betrokkenheid bepaalt kracht van de uitkomst

Kees Stob knikt instemmend. Hij startte in 2001 adviesbureau Public Result en is door de wol geverfd in thema’s als wijkenaanpak en stedelijke vernieuwing. Zijn bureau is gespecialiseerd in begeleiding van beleid naar uitvoering en onder meer betrokken bij de Regio Deals. Daarin dienen regio’s bij het Rijk hun investeringsplannen in voor bijvoorbeeld leefbaarheid in kernen en dorpen of de arbeidsmarkt. Kees: ‘Bij Public Result weten we veel van verschillende participatiemethoden. We betrekken partijen vanaf het begin bij een project en laten hen aan zet bij uitvoeringsplannen en businesscases. Dat bepaalt de kracht van de uitkomst. Bij complexe dossiers als Regio Deals zijn veel belanghebbenden betrokken. We zorgen dat ze samen het uitvoeringsplan maken. Dat vergroot de kans dat ze ook daadwerkelijk de stap naar implementatie zetten.’

Verbind domeinen en partijen van onderaf

Beide mannen zijn blij met de groeiende focus in beleid op uitvoering in wijken en kernen. Juist in de revival van de wijkenaanpak zien ze de kansen voor verbinding. Tussen beleid en uitvoering, maar ook tussen de verschillende domeinen. Bram: ‘Wonen, zorg en bestaanszekerheid zijn met elkaar verbonden. Daar moeten organisaties als corporaties en zorginstellingen elkaar vinden. In de steden, maar ook in de buitengebieden, waar steeds meer voorzieningen wegvallen en mensen zich in de steek gelaten voelen.’ Kees benadrukt: ‘Voor antwoorden hebben we alle betrokken partijen nodig. Dat gaat verder dan participatie of zelfs co-creatie. Je moet met inwoners en organisaties in het gebied, van onderaf, in beweging komen.’

‘WONEN, ZORG EN BESTAANSZEKERHEID ZIJN MET ELKAAR VERBONDEN’

De sleutel ligt in de praktijk

‘Voor standaardoplossingen is de wereld te complex,’ aldus Kees. ‘Mensen willen zelf vanuit hun eigen leefwereld bijdragen. Dat is dé ontwikkeling de komende jaren. We kunnen best theoretische oplossingen bedenken, maar de sleutel ligt in de praktijk.’ Volgens Bram past het pragmatisme dat hiervoor nodig is goed bij de cultuur van zowel Companen als Public Result. ‘We verplaatsen ons allebei makkelijk in de lokale problematiek en hebben een goed gevoel voor wat er in wijken en buurten speelt. We zeggen niet vooraf hoe wij denken dat het moet, maar zetten onze inhoudelijke expertise en procesvaardigheid in om te verbinden en structuur aan te brengen in het proces.’

Bram Klouwen Algemeen directeur COMPANEN

‘MENSEN WILLEN ZELF VANUIT HUN EIGEN LEEFOMGEVING BIJDRAGEN, DAT IS DÉ ONTWIKKELING VAN DE KOMENDE JAREN’

Kijk eens in de spiegel

Kees onderschrijft dit: ‘Nederland vraagt om gedragen oplossingen die bijdragen aan het welzijn van mensen in hun woonomgeving. Brede welvaart is niets meer of minder dan dat. En oplossingen ontstaan vooral daar waar iedereen samenwerkt.’ Het is een belangrijke reden voor de fusie tussen beide bureaus. Bram: ‘We adviseren opdrachtgevers over domeinen heen te kijken en aan de slag te gaan met de uitvoering. Dan kijken we natuurlijk ook naar onszelf. Companen is goed in onderzoek en beleid en Public Result is specialist in de realisatie. Door onze samenwerking kunnen we nu handen en voeten geven aan het hele traject.’