VG Visie Daily #124: Jelle Beemsterboer: ‘We zijn aan onze inwoners verplicht om de woningnood op te lossen’

Jelle Beemsterboer is gedeputeerde namens de BBB in de provincie Noord-Holland. Hoe gaat hij de gemeenten helpen bij het uitvoeren van de afspraken in de Woontop?

Jullie hebben ambitieuze bouwafspraken gemaakt in Noord-Holland. Ben je optimistisch dat deze doelen gehaald worden?

‘Ik ben enthousiast over deze afspraken, want dit is wat nodig is. In Noord-Holland Noord en de Metropoolregio Amsterdam hebben we afgesproken 191.000 woningen te bouwen over een periode van tien jaar. Er zijn er nu ruim 50.000 gerealiseerd in de afgelopen drie jaar, dus er moet echt nog een tandje bij. Het is simpelweg een kwestie van noodzaak. Er zijn te veel mensen zonder woning, en dat heeft enorme impact op hun leven. Jongeren die niet op zichzelf kunnen wonen, ouderen die vastzitten in ongeschikte huizen, gescheiden ouders die geen geschikte woning vinden. Wij hebben als overheid de grondwettelijke plicht om dit op te lossen.’

Wat kan de provincie doen om het bouwen te versnellen?

‘De provincie bouwt zelf geen woningen, dat doen gemeenten, woningcorporaties en ontwikkelaars. Onze rol is randvoorwaardelijk: regels opstellen, subsidies beschikbaar stellen en problemen signaleren. Een belangrijk middel zijn de versnellingstafels in Noord-Holland Noord en de Metropoolregio Amsterdam. Hier brengen we gemeenten, ontwikkelaars en corporaties samen om knelpunten op projectniveau op te lossen. Soms zit een project maanden vast op een gemeentelijke goedkeuring, of is er discussie over het realiseren van sociale woningen. Door zulke zaken bespreekbaar te maken en waar nodig op te schalen naar het Rijk, kunnen we echt versnellen.’

Wat zijn de grootste knelpunten?

‘Het grootste probleem is een tekort aan ambtelijke capaciteit bij gemeenten. Vacatures blijven onvervuld, en dat betekent dat projecten blijven liggen. Om dat op te lossen, willen we een provinciaal projectbureau opzetten. Dit team kan gemeenten ondersteunen bij bijvoorbeeld planvorming, participatieprocessen en vergunningen. Het idee is dat gemeenten ons kunnen inschakelen voor losse taken of voor het hele traject van een woningbouwproject.’

Dat projectbureau, hoe moet dat in de praktijk gaan werken?

‘Een gemeente kan zeggen: we hebben zes projecten, maar capaciteit voor maar twee. Kunnen jullie de andere vier oppakken? Dan neemt ons team die volledig over, binnen de regels van de gemeente, tot en met de besluitvorming in het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad en eventueel zelfs de rechtsgang. Het voordeel is dat dit team provinciale ervaring opbouwt, gewend raakt aan gemeentelijke processen en projecten kan clusteren. Als tien projecten tegelijk de besluitvorming ingaan, kan dat enorm schelen in doorlooptijd.’

Zijn er nog andere manieren om de procedures te versnellen?

‘Ja, we zetten sterk in op parallel plannen. Nu worden procedures vaak na elkaar doorlopen: eerst het bestemmingsplan, dan de vergunningen, en dan pas de bouw. Als je dat tegelijkertijd doet, win je enorm veel tijd. In de optimale situatie kan je de gemiddelde doorlooptijd van een woningbouwproject terugbrengen van twaalf naar twee jaar. Dat vraagt om strakke planning en goede afspraken, maar het werkt.’

Wat zijn de risico’s van parallel plannen?

‘Als er ergens in het proces iets misgaat, kunnen de gemaakte kosten veel hoger zijn dan bij de traditionele aanpak. Daarom proberen we of we financiële arrangementen kunnen opzetten om dat risico op te vangen. Maar het is het waard, want hoe sneller de huizen er staan, hoe eerder mensen geholpen zijn.’

Zie je belemmeringen op andere terreinen, zoals infrastructuur of energie?

‘Ja, het vastlopen van het energienet is een groeiend probleem, niet alleen voor grootverbruikers, maar ook voor woonwijken. We zoeken naar alternatieven, zoals tijdelijke batterijen of slimmere warmtepomptechnieken. Een obstakel daarbij is dat Nederlandse wetgeving geen microgrids (een miniversie van een klassiek stroomnet, red.) toestaat voor particulieren, terwijl de Europese wetgeving dat wel mogelijk maakt. We hebben minister Mona Keijzer gevraagd om deze regel aan te passen, en zij reageerde daar positief op.’

Voor welke doelgroepen moeten er vooral woningen komen?

‘Vooral sociale huur en seniorenwoningen. De 30%-norm voor sociale huur moeten we echt vasthouden, want anders dupeert dat mensen die geen woning kunnen kopen. Daarnaast moeten we meer woningen bouwen die geschikt zijn voor senioren. Die groep groeit snel en heeft specifieke woonbehoeften, zoals gelijkvloerse woningen zonder drempels. Het mooie is dat seniorenwoningen voor extra doorstroming zorgen: vaak volgen er 5 tot 7 verhuizingen nadat een oudere naar een geschikte woning verhuist.’

In Noord-Holland is ook veel landbouwgrond. Daar kan je mooie huizen op bouwen….

‘Op landelijk niveau is er maar een half procent van de totale grond nodig om een miljoen woningen te bouwen. Dus het is een kleine ingreep. Bovendien hebben de meeste boeren kinderen of kleinkinderen die ook een woning nodig hebben. Ik heb nog geen serieuze weerstand ervaren tegen het benutten van een klein deel van het agrarisch areaal voor woningbouw.’

Wat drijft jou persoonlijk?

‘Het is een heel concreet en menselijk probleem. Iedereen kent wel iemand die door de woningnood klem zit. Als wij duizend woningen een paar maanden sneller kunnen opleveren, betekent dat voor duizend gezinnen dat ze eerder uit de problemen zijn. Daar werk ik graag aan.’

Zijn de bouwambities eerlijk verdeeld over de provincies?

‘Ik denk dat elke provincie bouwt op het maximum van wat haalbaar is. In Noord-Holland bouwen we jaarlijks zo’n 17.000 woningen, en we willen dat opschalen naar 23.500. Dat vraagt een grote inspanning, maar ik denk dat het mogelijk is. We moeten de vaart erin houden. Veel praten over grote visies brengt ons niet verder. We hebben deze huizen gisteren nodig, als dat niet kan vandaag. Tempo maken en gewoon bouwen, dat is de enige oplossing.’

Persoonlijke vragen Jelle Beemsterboer

WERKT ALS:
Gedeputeerde van de provincie Noord-Holland voor Wonen, Landbouw en Visserij, Stikstofbanken en het Provinciaal programma landelijk gebied (PPLG).
WAT IS HET BESTE ADVIES OOIT?
Geef nooit op, er zijn altijd mogelijkheden om doelen te halen.
WAAR BEN JE HET MEESTE TROTS OP?
Op ons gezin.
WELK BOEK IS JE ALTIJD BIJGEBLEVEN?
Hersenschimmen van Bernlef.
WELKE SPORT DOE JE?
Ik sport niet, maar probeer wel wekelijks goed te bewegen.
WAT IS JE FAVORIETE STAD?
Schagen
HOE LAAT STA JE OP?
07:15
WAT IS JOUW FAVORIETE VAKANTIEBESTEMMING?
Frankrijk
WAT IS HET BESTE RESTAURANT?
Ruig in Tuitjenhorn
WIE IS JOUW VOORBEELD EN WAAROM?
Barack Obama, vanwege zijn indrukwekkende speeches.